مقالات مرتبط

در این مقاله قصد داریم شما را با روش‌هایی برای آشنا کنیم که در زوج درمانی به کار گرفته می‌شوند. شما نیز بسته به نیازها و شرایط به خصوص خود قادر خواهید بود از هر یک از روش‌هایی که در ادامه عنوان خواهد شد استفاده کنید.

بحث و جدل از اجزاء جدایی ناپذیر رابطه‌ها است. این مسئله از آنجایی نشأت می‌گیرد که هیچ دو فردی دنیا را به یک شکل نمی‌بینند و تفاوت‌هایی میان دید افراد نسبت به مسائل گوناگون وجود دارد. به همین خاطر هم انواع رویکردخای زوج درمانی بسته به صلاحدید افراد متخصص به کار گرفته می‌شوند.

اگر بحث و جدل میان افراد به مرور زمان جدیتر شود، سلامت رابطه به خطر خواهد افتاد و در این زمان است که زوج درمانی اهمیتی به مراتب بیشتر از قبل پیدا می‌کند. البته باید عنوان کرد که مشاجره گاه به گاه میان زوجین، امری اجتناب ناپذیر و مهمتر از آن، نشانگر یک رابطه سالم است، اما اگر این مشاجره‌ها بیش از حد تکرار شوند، بدل به منبعی برای ناخشنودی افراد و اضطراب آن‌ها می‌شود و زندگیشان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

آشنایی با روش های زوج درمانی

روش گاتمن

بیش از سه دهه است که از روش گاتمن برای زوج درمانی استفاده می‌شود و تا کنون نزدیک به سه هزار زوج آن را مورد استفاده قرار داده‌اند، بنابراین می‌توان گفت که این روش حساب خود را پس داده است. در این روش از تکنیک‌های مختلف زوج درمانی استفاده شده تا به واسطه آنها علاقه، نزدیکی و احترام میان زوجین به حد مطلوبی برسد.

در روش گاتمن، افراد متخصص به زوجین کمک می‌کنند تا نقشه‌های عاشقانه ترسیم کنند. در این نقشه‌ها هر یک از طرفین حاضر در رابطه اقدام به مشخص کردن نگرانی‌ها، اضطراب‌ها، علایق، امیدها و مسائل گذشته شریک زندگی خود کرده و به این صورت درک بهتر و جامعتری از حال و هوای روحی روانی آنها پیدا می‌کنند. به این صورت افراد درک بهتری از یکدیگر پیدا کرده و میزان علاقه، احترام و قدردانیشان از یکدیگر به مرور زمان بیشتر می‌شود. روش گاتمن، یکی از مهم‌ترین روش‌های مورد استفاده در زوج درمانی است که به افراد حاضر در رابطه این امکان را می‌دهد تا نیازهایشان را مطرح کنند. همچنین در این روش بیش از آن که پیدا کردن راهکاری برای غلبه بر فشار و استرس مد نظر باشد، مدیریت کردن شرایطی این چنینی در مرکز توجه قرار می‌گیرد.

روش روایت درمانی

یکی دیگر از روشهای مهم به کار گرفته شده در زوج درمانی روایت درمانی است. در این روش بیش از هر چیز دیگری سعی بر آن است تا فاصله‌ای میان فرد با مشکلی که او را آزار می‌دهد پدید آید. مشاور به هنگام استفاده از این روش از فرد مورد مشاوره درخواست می‌کند تا مسائل و مشکلات خود را برایش روایت کند، یا به شکل داستان برای مشاور تعریف کند؛ پس از آن هم به فرد مورد مشاوره کمک می‌کند تا نکات و مسائل منفی روایت یا داستانش را بازنویسی کند. البته اعتراف به مسائل و مشکلات چیزی نیست که با آن بتوان درکی دقیقتر از رفتار فرد به دست آورد، اما مزیتی که استفاده از این روش دارد این است که فرد، مسائل و مشکلات خود را از منظرهای تازه‌ای مورد بررسی قرار می‌دهد و احتمالاً به راهکارهایی دست خواهد یافت که تا کنون توجهی به آنها نشان نداده بوده است.

روش متمرکز بر احساسات

این روش به وسیله دکتر سوزان جانسون توسعه پیدا کرد. در آغاز امر این روش صرفاً برای زوج درمانی به کار گرفته می‌شد، اما بعدها مشخص شد که برای مشاوره خانواده هم می‌توان از آن استفاده کرد. نکته مهمی که در رابطه با این روش وجود دارد این است که تنها زمانی مورد استفاده قرار خواهد گرفت که مشاور متخصص تشخیص دهد یکی از عوامل مشکل ساز در روابط میان زوجین، افسردگی یکی (یا هر دوی) آن‌ها است.

اساساً این روش رویکردی کوتاه مدت دارد و سه هدف اصلی را دنبال می‌کند. در این روش گسترش و سازمان دهی مجدد پاسخهای احساسی مهم تشویق می‌شوند. همچنین در آن تلاش می‌شود تا رابطه میان زوجین مستحکمتر از قبل شود. در نهایت هم تلاش می‌شود تا نقش هر یک از افراد حاضر در رابطه از نو مشخص شود و وظایف جدید و مفید برای رابطه‌ای برای هر یک از طرفین انتخاب شود.

روانشناسی مثبت گرا

در این روش از زوج درمانی احساسات مثبت و نقاط قوت شخصیت هر یک از زوجین در مرکز توجه قرار می‌گیرد و سعی بر آن است تا زوجین درک بهتری از این مسئله پیدا کنند که افزایش نشاط و خوشحالی در یک رابطه به عوامل ذهنی و احساسی متفاوتی وابسته است. روانشناسی مثبت گرا به افراد کمک می‌کند تا لحظات خوشحال کننده را به محض رخ دادنشان تشخیص دهند (به جای آنکه زوجین تنها به گذشته و لحظات خوب از دست رفته فکر کنند). در این روش زوج درمانی، آن‌ها به مرور زمان یاد خواهند گرفت تا به احساسات مثبت توجه بیشتری نشان داده و در زمان حال زندگی کنند.

تجزیه و تحلیل شیوه‌های برقرای ارتباط زوجین

ناتوانی در برقراری ارتباطی سالم، پایه و اساس بخش زیادی از مشکلاتی را تشکیل می‌دهد که در رابطه پدید می‌آیند و به همین سبب در زوج درمانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همانگونه که پیشتر هم عنوان شد، مشاجره و بحث و جدل در رابطه‌ها اجتناب ناپذیر است، اما اگر افراد حاضر در رابطه بتوانند با وضوح بیشتری با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و حرفی را ناگفته نگذارند، می‌توانند این مشاجره‌ها را به گفتگوهایی سازنده بدل کنند. ارتباط مهارتی است که برای استفاده از آن به تلاشی خودآگاه نیاز است. چیزی که ممکن است برای فردی کاملاً واضح به نظر برسد، لزوماً برای شخص دیگر حاضر در رابطه واضح نیست و باید توضیحاتی به او داده شود. بنابراین مهمترین نکته‌ای که افراد باید به خاطر داشته باشند این است که درباره آن چیزی که فکر می‌کنند صحبت کنند و این انتظار را نداشته باشند که شخص دیگر حاضر در رابطه از ایما و اشارات و رفتار فرد، به افکار او پی ببرد، چراکه این رویکرد سبب بروز سوء تفاهم و مشکلات تازه‌ای می‌شود.

پیدا کردن ریشه‌های ناخودآگاه مشکلات

در برخی روشهای زوج درمانی، رویکردی متفاوت از لحاظ روان شناختی به کار گرفته می‌شود. برای نمونه در این روش سعی بر آن است تا با کمک مشاور ریشه‌های ناخودآگاه مشکلی به خصوص شناخته شوند (صرف نظر از این که مشکل به یک یا هر دو فرد حاضر در رابطه مربوط باشد). این روش بهترین نتیجه را زمانی دارد که الگویی غیرمنطقی از واکنشهای افراد حاضر در رابطه به یکدیگر وجود دارد. مشاورانی که در استفاده از این روش تخصص دارند، بر این باورند که تجربه‌های دوران کودکی و دیگر وقایع زندگی شخصی افراد، نقش بسیار مهمی بر شکل دهی رفتار کنونی آنها دارد. این تجربه یا واقعه ممکن است احتیاجی باشد که برآورده نشده است، یا چیزی شبیه به این که در نهایت درک افراد از واقعیت مسائل را با مشکل رو به رو کرده و سبب اختلالات رفتاری می‌شود.

کلام پایانی

روش‌های یاد شده برخی از مهمترین راهکارهایی هستند که امکان به کارگیری آن‌ها برای زوج درمانی وجود دارد و بسته به شرایط به خصوص افراد می‌تواند برایشان کارآمد باشد. البته گاهی هم بد نیست اگر هر یک از افراد حاضر در رابطه به طور جداگانه به مشاور متخصص مراجعه کرده و مشکلات شخصی خود را با او در میان بگذارد و پس از برطرف کردن مشکلات شخصی، به سراغ مشاوران خانواده و زوجین بروند.

من عجز و لابه کنان گفتم: «لاقل به من بگو به چه چیزی فکر می کنی»

من بدون هیچ قصدی، تلاش های همسرم که روی پروژه ای برای بچه ها سرمایه گذاری کرده بود، را دست کم می گرفتم. ما با هم توافق نداشتیم، و این در حرف های رنج آوری که احساسات هردوی ما را جریحه دار کرده بود، نمود پیدا کرد. همسرم یک کارگاه زیرزمینی را اداره می کرد و می‌خواست من نیز از او پیروی کنم، من بیشتر نگران رابطه مان بودم و از اینکه او را از این کار منع کنم، نا امید شده بودم.

او دستگیره در زیرزمین را گرفت و گفت: «من دقیقا نمی‌دانم چه فکری دارم!»

من تعجب کردم که چگونه می شود که یک آدم نداند به چه فکر می کند؟

خیلی اشک ریختم، ضعیف شده بودم و نیاز به یک نقطه اتکا داشتم. مطمئنا شخصیت قوی ای داشتم و گاهی نمی دانستم حرف هایی که می زنم از کجا می آیند – اما چرا همسرم اجازه می داد که این موضوع او را اینقدر برنجاند؟ او مرد قوی و مطمئنی بود. اگر مرا پس می زد، این رفتار او چگونه می توانست به من بفهماند که برای او اهمیت دارم؟ به نظرم به یک مشاوره زوجین مناسب نیاز داشتیم.

گویی درون تله ای افتاده بودم که بعضی ها بعد از ازدواج به دام آن گرفتار می شوند: عدم توانایی در تشخیص تفاوت های بین زن و مرد.

خداوند با هدف خیر این تفاوت ها را در وجود ما قرار داده است و همین ها ما را از هم متمایز می کنند، تا کنار هم به تکامل و آرامش برسیم، اما گاهی اوقات متوجه آنها نیستیم- و یا آنها را خوب نمی دانیم. اگر این مساله جدی شود، بهتر است قبل از هر کاری از یک مشاوره زوجین استفاده کنیم.

از نظر خداوند مرد و زن یکسان هستند؛ اما این بدان معنی نیست که کاملا مشابه یکدیگرند. خدا زن و مرد را آفریده که متفاوت باشند و کلید یک ازدواج خوب، این است با خلقت خدا کنار بیایید و در برابر آن جبهه نگیرید.

در سال هایی که بین ما منازعاتی صورت می گرفت، من مشغول کتابم بودم؛ و شروع به جست و جو درباره زن و مرد کردم. نه تنها از نظر سنجی هایم متوجه این حقایق شدم، بلکه فهمیدم درک آنها ازدواج من را نیز دچار تغییر کرده است. ۴ نکته باعث شد که اوضاع بین من و همسرم متحول شود- و شاید برای شما نیز این اتفاق بیافتد. این نکات نمونه خوبی از مشاوره زوجین در این موضوع هستند.

مشاوره زوجین : ناامنی های متفاوت، به معنی تفاوت هایی هستند که ما را می رنجانند

از اینکه فهمیده بودم شوهرم که فردی مطمئن به نظر می رسید، از درون آسیب پذیر بود، بسیار شوکه شدم.  ناامنی های او با ناامنی های من فرق داشت.

طبق نظرسنجی هایی که انجام دادم و بررسی چند نمونه مشاوره زوجین، شکی که درون هر زنی وجود دارد (در حدود ۸۰ درصد از زنان)، اینگونه به نظر می رسد: آیا من دوست داشتنی ام؟ آیا من خاصم؟ دوباره مرا انتخاب می کند؟ ناامنی سوالش را اینگونه مطرح می کند: آیا به خاطر اینکه که هستم، ارزش دارم کسی مرا دوست داشته باشد؟

شکی که درون هر مردی زندگی می کند (حدود ۷۵ درصد از مردان)، بسیار متفاوت است: آیا من قدرتش را دارم؟ آیا من کافی ام؟ من میخواهم شوهر خوبی باشم. (یا پدر خوب و یا یک تاجر خوب)، اما آیا اینطور هستم؟ این ناامنی، سوال را بدین صورت طرح می کند:

آیا با توجه به کارهایی که انجام می دهم، خوب هستم؟

به این دلیل که این آسیب پذیری ها، صرفا خامند، همسران به طور ناخودآگاه موجب رنجش همدیگر می شوند. برای مثال، زنی که آخر هفته از گوشه عزلتش بیرون می آید، از همسرش می پرسد:«چرا وقتی بچه ها را صبح شنبه برای خریدن دونات بیرون بردی، زیرشلواری تنشان بود؟» او متوجه نیست که شوهرش چنین برداشتی از سوالش می کند: «تو یک پدر بی حواسی!» و یا شوهر نیاز دارد که به خاطر منازعات ذهنی اش به باشگاه یا هرجای دنج دیگری برود و متوجه نیست که از نظر زن او، رفتارش بدین معنی ست که «تو حتی ارزش دوست داشته شدن را هم نداری.»

۱۰ اختلاف بزرگ بین شما و همسرتان از نظر مشاوره زوجین

آیا تا به حال برایتان پیش آمده است که بعضی روزها، با همسرتان به سر و کله ی هم بزنید؟ این تنها نشان دهنده تفاوت های شماست. خوب است که هرکسی مشابه دیگری ساخته نشده، اما تا زمانی که این مساله آنها را از هم بیگانه نکند. با چنین صحبت هایی، زمان می برد که تفاوت بین زن و مرد را بشناسید و بدانید چگونه با آنها کنار بیایید. راهنمایی گرفتن از یک مشاوره زوجین انتخاب خوبی است. در ذهن داشته باشید که فهمیدن تفاوت های همدیگر و مقابله با آنها، انتخابی است.

در ادامه این مقاله ۱۰ تفاوت بزرگ بین شما و همسرتان آورده شده است:

۱- جسمی

مردان و زنان در نحوه تفکراتشان و شیوه ارتباط مغزشان با هم تفاوت دارند. مردها غالبا از قسمت چپ مغزشان استفاده می کنند؛ در حالی که زنان بین استفاده از این دو نیم کره تفاوت قائلند. در نتیجه، مردها به طور همزمان می توانند روی یک چیز تمرکز کنند، و تا زمانی که کاری تمام شود روی همان می مانند. از طرفی، همسر شما می تواند همزمان چندتا کار را با هم انجام دهد، و گاهی این کارها را رها کند و بعدا به سراغ تکمیلش برود. از جمله نکاتی که در مشاوره زوجین مطرح می شود این است: درک اینکه شما فقط می توانید یک کار را انجام دهید، برای زنان لازم است و باید مطابقا به آن احترام بگذارند.

۲- پول

یک تفاوت دیگر بین زن و مرد دیدگاهشان نسبت به پول است. این مساله از نظر آموزه های مشاوره زوجین نیز بسیار مهم است. گفته شده که مردها برای چیزی که نیاز دارند هزینه می کنند، در حالی که زنان ممکن است چیزی بخرند که لازم ندارند. به خصوص اگر حراجی باشد. ایده  پشت این قضیه، این است که زنان و شوهران به هنگام خرید انگیزه های متفاوتی دارند. بهترین کار این است که راه های ارتباطی را باز بگذارید و در محدوده بودجه تان خرید کنید.

۳- تفاوت در برقراری رابطه

زنان رابطه شان را بر اساس احساساتی مشترک می سازند، در حالی که مردان بیشتر دوست دارند که بین کارهایی که می کنند اشتراک وجود داشته باشد – انجام کارها باهم. آیا جهت یابی کاری را شنیده اید؟ انجام کاری باهم، نیاز دارد که روی یک چیز تمرکز کنید، در حالی که برقراری رابطه احساسی، پیچیدگی های بیشتری دارد. هدف هنوز رابطه است، اما زنان و مردان به گونه ای متفاوت به آن دست می یابند. برای درک متقابل بهتر است از مشاوره زوجین کمک بگیرید.

۴- تفاوت های کلامی

به طور کلی می توان گفت که زنان و مردان به زبان های متفاوتی صحبت می کنند. تفاوت بنیادی بین زنان و مردان در برقراری رابطه، سبک زبانی و کلامی شان است. مردها از یک زبان خلاصه و مختصر استفاده می کنند. زنان به سبکی با جزییات بیشتر و طولانی تر برای بیان حرف هایشان متکی اند. هردو جنس می خواهند که با یک چیز خاص ارتباط برقرار کنند اما روششان فرق می کند. پیشنهاد مشاوره زوجین این است: برای  اینکه این تفاوت را درک کنید، بهتر است که از تفاوت ها آگاه باشید و سبکتان را با او وفق دهید و همسرتان را تشویق کنید که همین کار را نسبت به شما انجام دهد.

۵- نیازها

طبق نظرسنجی ها و نتایج ثبت شده بعضی از مشاوره زوجین، نیازها یکی از مهمترین تفاوت های بین زن و مرد است چرا که بیشتر از همه نادیده انگاشته می شود. همانطور که مردها نیازهایشان متفاوت است، زنان نیز نیازهای متفاوتی دارند. این مشکل نیست، اما هدف این است که ما به عنوان یک مرد سعی کنیم به همان روشی که نیازهای خودمان را برآورده می کنیم، نیازهای او را نیز برآورده کنیم. این شبیه این است که اگر زن پرتقال خواست ما به او سیب بدهیم. شاید اکنون تعجب کنید که” نیازهای او چیست، و آیا من این نیازها را برطرف می کنم؟” این برگرفته از بررسی نتایج نمونه هایی از مشاوره زوجین است: مشکلی ندارد اگر نیازهایتان را برای او شرح دهید و از او درباره نیازهایش بپرسید.  ارتباط نیروی حیاتی در یک ازدواج است.

۶- ارزش گذاری ها

ارزش ها، حوزه هایی از زندگی مان است که ما فکر می کنیم ارزش زمان و انرژی ما را دارند. برای بعضی مردها، این ارزش می تواند بیان قدرت و تاثیر باشد. بعضی از زن ها برای نظم و مرتبی ارزش قائلند. ایده آلش این است که هرچه بیشتر از زمان ازدواجتان بگذرد، ارزشهای بیشتری تراز می شود، و شما ترجیح می دهید که بیشتر همدیگر را دوست داشته باشید و به هم خدمت کنید.

۷- انگیزه

شما به نسبت همسرتان، با چیزهای متفاوتی انگیزه می گیرید. زن ها به دنبال این هستند که تغذیه شوند، ارتباط برقرار کنند، از آنها حمایت شود. شما نیز وقتی توانستید از چیزی محافظت کنید، پیگیر باشید و دفاع کنید، احساس خوبی دارید. با توجه به این انگیزه، زنان و مردان ترس های مختلفی دارند. مردها از بی احترامی و شکست می ترسند، و زنان از انزوا. داشتن این اطلاعات به شما کمک می کند که زن خودتان را بیشتر درک کنید و بدانید چرا چنین واکنش هایی دارد.

۸- واکنش ها

همانطور که اخیرا اشاره شد، زنان و مردان، با چیزهای متفاوتی که واکنش متفاوت به بار می آورد، تحریک می شوند و انگیزه می گیرند. وقتی که شما بابت کاری که در خانه تان کردید، مورد احترام قرار می گیرید، چه واکنشی نشان می دهید؟ اکنون واکنش خودتان را با واکنشی که به هنگام بی احترامی نشان می دهید مقایسه کنید؟ مردها از رسوایی می ترسند و این باعث می شود که بجنگند و یا از محیط استرس زا خارج شوند. با اینحال زمانی که زن شما استرس دارد، ترس از انزوا و تنهایی، باعث می شود که با کسانی که نزدیک است ترس هایش را در میان بگذارد. این دو واکنش متفاوت، تفاوت هایی اند که بیشتر از صلح، آشوب به بار می آورند. آیا متوجهید که ترس از بی احترامی باعث می شود که دیگر نتوانید همسرتان را دوست داشته باشید، با اینکه او به دوست داشتن شما نیاز دارد؟

۹- فعالیت ها

بین کارهایی که مردها از انجام آنها لذت می برند و کارهایی که زنان از انجام آن لذت می برند تفاوت وجود دارد. گاهی بین اینها اشتراکاتی وجود دارد، اما اکثر وقتها تفاوت هایی این بین نمود پیدا می کند که پایه ی برقراری روابط است. مردها در فعالیت های کنشی و رقابتی شرکت می کنند، در حالی که زن ها بیشتر ترجیح می دهند صحبت کنند، و اقداماتی رابطه ای داشته باشند. آیا می توانید به شب قرارتان فکر کنید که تمام این عناصر با هم ترکیب شده باشند؟ چالش برانگیز است، اما آن را با اغوش باز بپذیرید؛ خلاق باشید! فرض کنید برای هر فعالیت، دو شب قرار مجزا دارید.

۱۰- محبت

آیا اولین باری که همسرتان را دیدید به یاد دارید؟ چه در ذهنتان گذشت؟ شاید اولین بار به نظرتان رسیده باشد که او بسیار جذاب است. دلیل اینکه پیگیر او شدید این است که او از نظر شما چه درونی و چه بیرونی زیبا به نظر می رسد. اما همسرتان به احتمال زیاد احساسات شما را در اولویت قرار داده و به همین دلیل با شما ازدواج کرده است. شما به او احساس خوبی داده اید. آیا متوجه نوع جذب می شوید؟ بعد از اینکه ازدواج کردید، مهم است که همدیگر را تامین کنید. هرچه احساسات بیشتری برای او خرج کنید، او بیشتر در چشم شما زیبا ظاهر خواهد شد.

کلام آخر:

اگر اختلاف شما و همسرتان در ۱۰ مورد بالا زیاد است پیشنهاد میکنیم حتما به یک مشاوره زوجین را مراجعه کرده و زوج درمانی را شروع کنید.