طرحواره درمانی جفری یانگ چیست و چه کاربردی در روان درمانی دارد؟

طرحواره درمانی جفری یانگ یک شیوه درمانی است که توسط جفری یانگ برای درمان اختلالات شخصیتی و نیز دیگر اختلالات مزمن ذهنی توسعه پیدا کرده است. از جمله این اختلالات ذهنی می توان به زمانی اشاره کرد که بیمار پس از تجربه دیگر شیوه های درمانی قادر به بازگشت به حالت عادی نمی شود. (برای نمونه پس از استفاده از درمان رفتاری شناختی بر روی بیمار).

طرحواره درمانی جفری یانگ آن نوعی به خصوص از روان درمانی یکپارچه شده است که در آن از نظریه ها و تکنیک های مورد استفاده در دیگر روش های درمانی قدیمی تر استفاده شده است و ترکیبی است از آن ها. از جمله این روش های درمانی و نظریه ها می توان به درمان رفتاری شناختی، نسبت اشیاء در روانکاوی، نظریه وابستگی و درمان گشتالت اشاره کرد.

معرفی طرحواره درمانی جفری یانگ

در طرحواره درمانی جفری یانگ چهار مفهوم کلی نظری وجود دارد که عبارتند از طرحواره، روش های مقابله، حالت ها (یا اسلوب ها) و نیازهای عاطفی اساسی (پایه ای). در ادامه توضیحاتی درباره هر یک ارائه خواهد شد.

۱- مفهوم اول طرحواره درمانی جفری یانگ : طرحواره (schema)

در روانش شناسی شناختی به معنای الگویی سازمان یافته از فکر و رفتار است. همچنین می توان آن را به مفهوم ساختار ذهنی ایده های از پیش تصور شده تعریف کرد؛ سیستمی که برای سازمان دهی کردن و درک اطلاعات جدید به کار گرفته می شود. در طرحواره درمانی جفری یانگ، طرحواره ها اشاره به طرحواره های ناهنجار ابتدائی دارند که چنین تعریفی از آن ها ارائه شده است: «الگوهایی ادراکی، احساسی و فیزیکی که خود نابودگر هستند.». در اغلب این طرحواره ها باوری درباره جهان یا خود فرد در ذهن او شکل می گیرد. برای نمونه فردی که دارای طرحواره رهاشدگی است، ممکن است نسبت به ارزشی که برای دیگران دارد بیش از اندازه حساسیت نشان دهد و این حساسیت در نهایت می تواند منجر به ناراحتی و اختلالات احساسی دیگر در روابط بین فردی او شود.

۲- مفهوم دوم طرحواره درمانی جفری یانگ : روش های مقابله (coping styles)

عموما به پاسخ های رفتاریی گفته می شود که توسط بیمار و در مقابله با طرحواره بروز پیدا می کنند. به طور کلی سه روش مقابله وجود دارد که در ادامه توضیحاتی درباره هر یک ارائه خواهد شد: اولین روش مقابله با نام «اجتناب (یا کناره گیری)» شناخته می شود و همانگونه که از نام آن برمی آید، فرد به وسیله آن سعی می کند تا از قرار گرفتن در موقعیت هایی که سبب تحریک طرحواره ها می شود اجتناب کند. روش بعدی «تسلیم شدن (یا واگذاری)» نام دارد که در آن فرد در برابر طرحواره تسلیم می شود و تلاشی برای مبارزه با آن نمی کند و رفتارش را در هماهنگی با این احساس ترس که نتیجه نهائی اجتناب ناپذیر است تغییر می دهد. روش بعدی «حمله متقابل» نام دارد که با نام «جبران، بیش از حد لزوم» هم از آن یاد شده است و در آن فرد بیش از اندازه به خود فشار وارد می کند تا از حاصل شدن نتیجه طرحواره جلوگیری کند. متأسفانه تمامی این روش ها اغلب نه تنها کمکی به جلوگیری از نتایج بد طرحواره نمی کند، بلکه سبب تقویت این نتایج می شود.

۳- مفهوم سوم طرحواره درمانی جفری یانگ : حالت ها یا اسلوب ها (modes)

به حالات ذهنیی اطلاق می شود که در آن بیمار طرحواره ها و روش های مقابله به خصوصی را با یکدیگر و به شکل ذهنی برای خود دسته بندی می کند و گاه به گاه، حالات ذهنی خود را بسته به آن ها تغییر می دهد. برای نمونه حالت یا اسلوب کودک آسیب پذیر به حالت ذهنیی گفته می شود که شامل طرحواره های رهاشدگی و بی اعتمادی، و روش مقابله تسلیم شدن است.

۴- مفهوم چهارم طرحواره درمانی جفری یانگ حالت ها (اسلوب ها)

اگر نیازهای عاطفی اساسی (پایه ای) بیمار در دوران کودکی برآورده نشود، آن گاه طرحواره ها، روش های مقابله و حالت های یاد شده در او امکان گسترش پیدا خواهند کرد. برخی از مهمترین نیازهای عاطفی فرد در دوران کودکی عبارتند از: ارتباط متقابل با دیگران، آزادی یا خودمختاری و … . برای نمونه کودکی که نیازهای برآورده نشده ای در حوزه ارتباط با دیگران داشته باشد (برای نمونه اگر یکی (یا هر دوی) از والدین خود را به واسطه مرگ، طلاق یا مسائل این چنینی از دست داده باشد) به احتمال زیاد دچار طرحواره رهاشدگی خواهد شد.

در طرحواره درمانی جفری یانگ سعی بر آن است تا به بیمار کمک شود با نیازهای عاطفی اساسی برآورده نشده اش کنار بیاید و برای این کار معمولا از دو روش استفاده می شود که عبارتند از:

• درمان طرحواره ها با تلاش در جهت کاهش شدت تأثیر خاطرات عاطفی و تغییر دادن الگوهای شناختی مرتبط با طرحواره؛
• شناخت و جایگزین کردن روش های مقابله ناهنجار با الگوهای تطبیقی رفتاری.

مفهوم طرحواره های ناهنجار ابتدائی در طرحواره درمانی جفری یانگ

طرحواره های ناهنجار ابتدائی الگوهای شناختی و احساسی خود نابودگری هستند که ریشه در دوران کودکی بیمار دارند و زندگی او را تحت تأثیر قرار می دهد. این طرحواره ها ممکن است به واسطه خاطرات عاطفی مرتبط با رنجش های گذشته، حادثه های غم انگیز، ترس، سوء استفاده، غفلت، نبود امنیت، رهاشدگی، و یا نبود روابط عاطفی مؤثر با دیگران شکل گرفته باشند. طرحواره های ناهنجار ابتدائی بسته به عوامل گوناگون ممکن است درجات مختلفی از شدت و فراگیری داشته باشند: هرچه طرحواره ای شدیدتر باشد، احساس منفیی که ایجاد می کند هم به همان میزان شدیدتر خواهد بود و برای مدتی طولانی تر بیمار را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

تکنیک های مورد استفاده در طرحواره درمانی جفری یانگ

برنامه های درمانی در طرحواره درمانی جفری یانگ به طور کلی شامل سه کلاس اساسی از تکنیک ها می شود: شناختی، تجربی و رفتاری. در کلاس درمانی شناختی، از تکنیک های استاندارد مورد استفاده در درمان رفتاری شناختی استفاده می شود که از آن جمله می توان به سنجش اعتبار (یا صحت) طرحواره اشاره کرد. کلاس تجربی بیشتر بر پایه تکنیک های مورد استفاده با استناد به نظریه گشتالت و دیگر تکنیک های بصری استوار است. کلاس سوم، یعنی رفتاری هم بیشتر مرتبط با تکنیک های استاندارد به کار گرفته شده در درمان رفتاری است. از جلمه این تکنیک ها می توان به وادار کردن بیمار به نقش آفرینی یک اثر متقابل و سپس تمرین کردن مکرر آن اثر اشاره کرد.

صرفه جویی در هزینه ها با استفاده از طرحواره درمانی جفری یانگ

حتی نخستین فعالیت هایی که با استفاده از طرحواره درمانی جفری یانگ شکل می گرفتند از لحاظ اقتصادی کارا بودند و می شد با آن ها در هزینه ها صرفه جویی کرد. برای نمونه تحقیقاتی در این باره در هلند صورت گرفت و نتایج حاکی از آن بود که با استفاده از روش های مطرح شده در این طرحواره سالانه چیزی حدود ۴۵۰۰ یورو به ازای هر بیمار، در هزینه ها صرفه جویی می شد (که معادل با ۵۷۰۰ دلار آمریکا می شد).

مطالب مرتبط در همین سایت

جفری یانگ کیست و طرحواره درمانی او چه کاربردی دارد؟ طرحواره درمانی چیست و در درمان چه اختلالاتی کاربرد دارد؟ طرحواره درمانی چیست و ۱۷ طرحواره که به درمان اختلالات شخصیتی کمک می کند کاربرد طرحواره درمانی در روان درمانی با تکنیک های طرحواره درمانی آشنا شوید تئوری انتخاب چیست و چه کاربردی دارد؟ طرحواره درمانی ، Schema Therapy کمال طلبی منفی چیست و چه اثرات مخربی بر زندگی دارد؟ اختلال شخصیت مرزی چیست؟ راه های درمانی اختلال شخصیت مرزی (BPD) طرحواره های ذهنی با روش های مهم زوج درمانی آشنا شوید انواع زوج درمانی راهی برای نجات روابط آسیب دیده زوجین