جفری یانگ

طرحواره درمانی چیست؟ طرح واره درمانی توسط جفری یانگ، روانشناس برجسته مطرح شده است. طرحواره درمانی نوعی درمان یکپارچه و جامع است که شامل بسیاری از جنبه های درمانی مختلف از جمله رفتاری، دلبستگی، شناختی، گشتالت، و روان پویشی است.

هنگام برخورد با اختلالات روانی، تکنیک های رفتاری و شناختی حالت های اصلی درمان هستند. با این حال، مدل طرح واره درمانی اهمیت مساوی به رابطه درمانی و تمرکز بر احساسات بیمار می دهد.

جفری یانگ طرح واره درمانی را برای استفاده افرادی که نیازهای بهداشت روانی آنها با استفاده از درمان شناختی رفتاری قابل حل نیست، توسعه داد. این تمرکز عمدتاً بر این فرض استوار است که بیشتر اختلالات شخصیت ناشی از نیازهای عاطفی برآورده نشده در دوران کودکی است.

در گذشته، اختلالات شخصیتی مانند اختلال شخصیت مرزی به عنوان «غیرقابل درمان» تصور می شد. این امر باعث شده بسیاری از متخصصان بهداشت روان نسبت به همکاری با بیماران مبتلا به اختلال مرزی و مانند آن مردد باشند.

اما موفقیت طرح واره درمانی و تکنیک های تغییر طرحواره به افرادی که مشکلات عاطفی آنها زمانی غیر قابل درمان تصور می شد، امید تازه ای بخشید. طرح واره درمانی در معالجه سایر اختلالات شخصیتی مانند اختلال شخصیت پارانوئید و اختلال شخصیت خودشیفتگی و سایر اختلالات مزمن نیز موثر است. همچنین در حل مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی مزمن، اختلالات خوردن، استرس پس از سانحه و سوء مصرف مواد نیز موثر است.

طرحواره چیست و چگونه طرح واره درمانی برای درمان اختلالات به کار می رود؟

طرحواره به عنوان یک الگوی منفی مداوم توصیف می شود که در دوران کودکی شروع می شود. طرحواره ها با اعمال، عقاید اصلی، روابط و افکار در طول زندگی فرد تقویت می شوند.

نمونه هایی از گرایش های منفی که به عقیده ای طرحواره محسوب می شوند عبارتند از:

• هیچ کس من را دوست ندارد.
• من هرگز موفق نخواهم شد.
• من زشت هستم.
• من شکست می خورم.

البته باید توجه داشته باشید که برخی طرحواره ها می توانند در دوران بزرگسالی و نه لزوما در دوران کودکی رشد کنند. اما آنهایی که در سال های اولیه ریشه دارند، می توانند به صورت ویژه تری قدرتمند باشند.

طبق طرح واره درمانی، طرحواره های ناسازگار به دلیل تجربیات بد کودکانه شروع به شکل گیری می کنند. طرحواره های ناسازگار همچنین به عنوان روش هایی که افراد برای تفسیر وقایع زندگی و رفتارهای افراد دیگر، و تاثیر آنها در زندگی توضیح دهند، در نظر گرفته می شوند. طرحواره های ناسازگار می تواند موجب شود افراد در زندگی درگیر روابط سمی، مهارت های اجتماعی ضعیف، رفتارهای مضر و احساسات منفی از قبیل اعتماد به نفس پایین یا بی ارزشی و انتخاب های اشتباه در زندگی شوند.

هنگامی که نیازهای عاطفی مانند نیاز به ایمنی، عشق و محبت در دوران کودکی برآورده نشود، فرد به دوره بزرگسالی منتقل می شود، بدون اینکه بتواند راه هایی برای ارضای نیازهای خود از طریق برقراری روابط سالم و برآورده کردن نیازهای عاطفی به طور مستقل پیدا کند.

هدف اصلی درمانگرانی که از طرح واره درمانی استفاده می کنند، کمک به افراد در رفع نیازهای برآورده نشده آنها است. این امر در اصلاح احساسات یا الگوهای منفی عمیق کمک می کند. برخلاف درمان شناختی رفتاری که نشان می دهد چگونه بیمار از شر احساسات منفی خلاص شود، طرحواره درمانی از تکنیک های مختلفی استفاده می کند تا با توجه به احساسات خود، تغییر لازم را در فرد ایجاد کند.

تکنیک هایی که در طرحواره درمانی به کار می روند

طرح واره درمانی شامل تکنیک های CBT و تکنیک های تجربی و تمرکز بر احساسات در طول درمان است. این درمان استدلال می کند که اگر سطح عاطفی بیشتری در مغز حاصل شود، می توان تغییر معنی داری را تجربه کرد.

در طی یک جلسه معمولی طرح واره درمانی، کارت هایی مرتبا ایجاد می شوند تا فرد بتواند پیام هایی را برای افرادی که در رفع نیازهای عاطفی در دوران کودکی ناتوان بوده اند بنویسد. می توان با ساختن اشعار ساده یا فقط نوشتن چند جمله پیام هایی را ایجاد کرد.

این کار به آنها کمک می کند تا در مورد نیازهای عاطفی خود به افرادی که در طول زندگی بزرگسال خود به آنها اهمیت می دهند، اظهارات مثبت ارائه دهند. احساساتی که فرد بر روی فلش کارت ابراز می کند، درونی می شود و این در پیشرفت سلامت افراد بزرگسال بسیار مفید است.

بیمار می تواند پیشرفت خود را در مقایسه با مفاهیم نظری که در طول جلسات درمانی به آنها معرفی می شود، ثبت کند. برای درمان تجربی و تمرکز بر احساسات، تکنیک های مورد استفاده تصویرسازی هستند و اغلب از تکنیک صندلی استفاده می شود زیرا سطح بالاتری از تغییر عاطفی را در فرد فعال می کند.

تصویرسازی به مردم این فرصت را می دهد تا وقایع ناخوشایند دوران کودکی خود را کشف کنند و بهتر بدانند که چگونه طرح های ناسازگارانه آنها شکل گرفته است. در دوران کودکی، سمت راست مغز مسلط است و از این طریق تجربیات کودک ایجاد می شود. محققان معتقدند که طرحواره های ناسازگار در نیمکره سمت راست ذخیره می شوند. جایی که در آن مرکز احساسات قوی قرار دارد.

در حین تصویرسازی، از بیماران درخواست می شود هر چیزی را که با خاطرات یا تجربیات بد آنها در ارتباط است تصور کنند و سپس با افرادی که باعث ایجاد این تجربیات بد شده اند، دیالوگ های خیالی داشته باشند. آنها سپس به صورت تخیلی از مراقبین می خواهند تا نیازهای خود را برآورده سازند. تصاویر برای کمک به افراد در کاهش غم و اندوه و غلبه بر حوادث آسیب زا بسیار مفید است.

مطابق با طرح واره درمانی، اگر نیازهای کودک در دوران کودکی برآورده نشود می تواند منجر به ایجاد الگوهای منفی شود. بنابراین مواجهه با نیازها حتی در بزرگسالی می تواند در بهبود و متوقف کردن طرح های ناسازگار کمک کند.

در طول طرحواره درمانی چه اتفاقی می افتد؟

در طی یک جلسه طرح واره درمانی، درمانگر موارد زیر را انجام می دهد:

ارزیابی بیمار برای شناسایی طرح های ناسازگار

او با شما آشنا خواهد شد و برنامه های شما و تاثیراتی که آنها بر شما دارند را درک خواهد کرد.

همچنین، به مراجع کمک می کند تا آگاهی عاطفی خود را توسعه داده و با طرحواره ها در ارتباط باشد. آگاهی عاطفی در فعال سازی طرحواره ها کمک می کند. مرحله بعدی تغییر رفتار است که در آن طرحواره های ناسازگار با برنامه های صحیح جایگزین می شوند. طرح هایی که در ادامه مطرح می کنیم را بررسی کنید و ببینید که آیا می توانید با هر یک از آنها ارتباط برقرار کنید.

طرحواره هایی که در طرح واره درمانی به کار می روند

 محرومیت عاطفی

اعتقاد به اینکه دیگران از شما محافظت نمی کنند و یا همدلی نخواهند کرد یا اعتقاد به اینکه حمایت عاطفی کافی را از دیگران دریافت نمی کنید.

عدم اعتماد

اعتقاد به اینکه دیگران شما را تحقیر می کنند. از شما استفاده می کنند. سوء استفاده می کنند یا به شما آسیب می رسانند. فرد این تصور را دارد که هر نوع آسیب عمدی است.

وابستگی

اعتقاد به این که بدون کمک دیگران نمی توانید مسئولیت های خود را انجام دهید. به عنوان مثال، تصمیم گیری صحیح و مقابله با وظایف جدید و غیره و وضعیت درماندگی.

نقص یا شرم

داشتن احساس دوست نداشتنی، نامعتبر یا فرومایه بودن. در نتیجه ممکن است فرد نسبت به انتقاد یا طرد حساس شود.

 صلاحیت

همچنین به عنوان خود بزرگ بینی شناخته می شود. غالباً فرد اعتقاد دارد که شخص بر دیگران برتری دارد و باید از حقوق ویژه ای برخوردار شود. این ممکن است با رقابت بیش از حد، کنترل رفتار و عدم همدلی همراه باشد.

خود رشد نیافته

داشتن احساسات درهم آمیختن با دیگران به ویژه والدین. این می تواند رشد فرد را به خطر اندازد. این فرد نزدیکی عاطفی قابل توجهی با دیگران دارد و این اغلب منجر به عدم فردگرایی می شود.

 بیگانگی یا انزوای اجتماعی

داشتن این عقیده که شما از جهان جدا شده اید.

 طرد شدگی

اعتقاد به اینکه دیگران برای تامین حمایت عاطفی مورد نیاز خود قابل اعتماد نیستند.

آسیب پذیری در معرض صدمه

نگرانی مداوم از وقوع اتفاقات بد یا فاجعه.

عدم موفقیت

اعتقاد به این که درنهایت از نظر دستاوردهای زندگی مانند شغل شکست خواهد خورد.

خودکنترلی ناکافی

امتناع از اعمال خودکنترلی.

 تاییدجویی

تمایل بیش از حد به رسمیت شناختن، توجه و تایید دیگران. در چنین حالتی عزت نفس فرد به واکنش افراد دیگر بستگی دارد.

تنبیه

اعتقاد به اینکه مردم باید به خاطر اشتباهاتشان مجازات شوند. در بخشش دیگران مشکل دارد و فرد غضبناک، تنبیه کننده و غیرقابل تحمل است.

کمال گرایی

اعتقاد به این که فرد باید در جهت تحقق استانداردهای بسیار بالا عملکرد تلاش کند تا از انتقاد خودداری کند. اغلب به عنوان کمال گرایی و داشتن قوانین سفت و سخت وجود دارد.

منفی‌گرایی یا بدبینی

داشتن تمرکز مداوم بر موارد منفی زندگی مانند خیانت، مرگ و درد. در عین حال، همواره جنبه های مثبت زندگی در نظر فرد کاهش می یابد. افرادی که دارای چنین خصوصیاتی هستند، اغلب نگرانی مزمن، شکایت مداوم دارند.

ایثار

این تامین نیازهای مردم به قیمت قربانی کردن نیازهای شخصی است. دلیل اصلی این امر حفظ اتصال و جلوگیری از برچسب زدن به فرد به عنوان خودخواه است.

سازگاری بالا

تسلیم شدن در مقابل دیگران می تواند یکی از نیازها و احساسات فرد نباشد. غالباً به دلیل سازگاری بیش از حد آشکار می شود و می تواند منجر به  بروز عصبانیت و صفات ناسازگاری مانند سوء مصرف مواد یا علائم روانی شود.

افکار نهایی در مورد طرح واره درمانی

طرح واره درمانی یک رویکرد عملی و مبتنی بر شواهد است که در معالجه اختلالات شخصیت بسیار موثر است. این امر در تغییر الگوهای منفی یا تبدیل طرح های ناسازگار که در دوران کودکی در افراد ایجاد شده است، به رفتارهای مثبت کمک می کند. تمام کاری که شما باید انجام دهید این است که از یک متخصص بهداشت روان واجد شرایط در محل خود وقت بگیرید.

جفری یانگ پایه‌گذار شیوه طرحواره درمانی است.ادامه این مقاله، جفری یانگ و طرحواره درمانی که آن را توسعه داده است، می پردازیم. ما بررسی خواهیم کرد که طرحواره درمانی چیست و چگونگی از آن برای درمان بیماران بهره می برند.

جفری یانگ کیست؟

جفری یانگ عضو هیئت علمی گروه روانپزشکی در دانشگاه کلمبیا است. او نویسنده کتاب های منتشر شده در زمینه طرحواره درمانی و موضوعات مختلف خودیاری است.

وی بیش از ۲۵ سال به تدریس و پژوهش مشغول بوده و مدیر هر دو موسسه طرحواره درمانی و مرکز شناخت درمانی است.

جفری یانگ همچنین در پروژه های تحقیقاتی زیادی شرکت کرده و عضو هیئت ژورنال های تحقیقاتی مختلف است.

سال‌هاست که روان درمانی به شاخه های مختلفی اعم از درمان شناختی-رفتاری، روان پویشی و درمان فرد محور یا انسان گرایانه تقسیم می شود. هر شاخه درمانی ایده های متفاوتی برای چگونگی آنچه باید درمان شود دارد. در مواجهه با این پیچیدگی، بسیاری از درمانگران روش التقاطی را در پیش گرفته اند؛ به این معنی که آنها سعی می کنند، به صورت همزمان از چندین روش درمانی در کنار هم استفاده کنند. درمان التقاطی به راحتی می تواند درمانگران و بیماران را گیج کند. به علاوه اطلاع دقیق از اهداف مورد نظر این درمان برای دستیابی، دشوار است.

دکتر جفری یانگ که در ابتدا به عنوان یک رفتارگرای شناختی آموزش دیده بود، بنیانگذار طرحواره درمانی است که نشان دهنده تلاش او برای ادغام سیستماتیک و منسجم رویکردهای مختلف درمانی است. با وجودی که در این درمان یک هدف درمانی عمومی دنبال می شود، طرحواره درمانی با هدف کمک به افراد دارای اختلال شخصیت و بیماران مقاوم به درمان برای بهبود آن‌ها استفاده می شود.

دکتر جفری یانگ بنیانگذار و مدیر مراکز شناخت درمانی نیویورک و کانکتیکات و انستیتوی طرحواره درمانی است. وی همچنین استاد گروه روانپزشکی دانشکده پزشکان و جراحان دانشگاه کلمبیا است.

تحصیلات و تحقیقات جفری یانگ

وی دوره کارشناسی خود را در دانشگاه ییل و مدرک التحصیلی خود را از دانشگاه پنسیلوانیا دریافت کرد. یانگ سپس بورس تحصیلات دکتری را در مرکز شناخت درمانی در دانشگاه پنسیلوانیا با دکتر آرون بک به اتمام رساند و به عنوان مدیر تحقیقات و آموزش در آنجا خدمت کرد.

دکتر جفری یانگ طی ۲۴ سال گذشته در مورد درمان های شناختی و طرحواره درمانی در سطح بین المللی سخنرانی کرده است. او هزاران نفر از متخصصان بهداشت روان را آموزش داده است و به دلیل مهارت های برجسته ای که در زمینه تدریس دارد، مورد تحسین فراوان قرار گرفته است.

دکتر یانگ بنیانگذار طرحواره درمانی، یک رویکرد یکپارچه برای اختلالات شخصیت و بیماران مقاوم به درمان است. او به طور گسترده در زمینه های درمان شناختی و طرحواره کتاب منتشر کرده است، از جمله دو کتاب اصلی او:

طرحواره درمانی: راهنمای پزشک، که برای متخصصان سلامت روان نوشته شده است و زندگی خود را دوباره بیافرینید: یک کتاب خودیاری محبوب مبتنی بر طرحواره درمانی است.

علاوه بر این، دکتر جفری یانگ نویسنده مطالعه نتیجه روان درمانی است که اثربخشی شناخت درمانی را در مقایسه با داروهای ضد افسردگی ارزیابی می کند. وی همچنین به عنوان مشاور در بسیاری از فعالیت های تحقیقاتی شناختی و طرحواره درمانی، از جمله مطالعه مشارکتی افسردگی NIMH، و در هیئت تحریریه مجلات در زمینه شناخت درمانی و پژوهش و تمرین های شناختی و رفتاری فعالیت داشته است. دکتر جفری یانگ در سال ۲۰۰۳ موفق به دریافت جوایز معتبر مربی بهداشت روان NEEI سال شد.

طرحواره درمانی چیست؟

در طرحواره درمانی، دکتر جفری یانگ رویکرد منحصر به فرد خود برای ارتباط با مراجعینی که دارای اختلال شخصیت هستند یا افرادی که در برابر درمان مقاوم هستند را نشان می دهد. طرحواره درمانی یک روش درمانی نوآورانه، درمان یکپارچه است که در ابتدا به عنوان گسترش درمان‌های سنتی شناختی – رفتاری توسعه یافته است.

در مقایسه با درمان شناختی-رفتاری، طرحواره درمانی بر الگوهای مادام العمر، تکنیک های تغییر خلق و رابطه درمانی تاکید می کند و همه این راهکارها را بر خلاف تمرکز فقط روی یکی از آنها پیشنهاد می کند.

روش طرحواره درمانی به همان اندازه از درمان شناختی-رفتاری، تئوری دلبستگی، مفاهیم روان پویشی و روش‌های متمرکز بر احساسات ناشی می شود، در مقایسه با درمان شناختی – رفتاری، طرحواره درمانی تاکید ویژه ای بر روی الگوهای مادام العمر، تکنیک های تغییر خلق و رابطه درمانی دارد.

این روش درمانی مخصوصاً برای مراجعینی که اختلال دشواری دارند و به درمان مقاوم هستند با اختلالات روانی مزمن و از جمله اختلالات شخصیت (مانند اختلال شخصیت مرزی و خودشیفتگی) و اختلالات خوردن، مشکلات زوج های لجوج و مجرمان، بسیار مناسب است. همچنین مشخص شده است که برای پیشگیری از عود در افسردگی، اضطراب و سوء مصرف مواد موثر است.

نتایج اولیه یک مطالعه علمی مقایسه ای مهم نشان داده است که طرحواره درمانی برای درصد بالایی از بیماران سرپایی با اختلال شخصیت مرزی، با میزان ترک تحصیل پایین، مؤثر است.

مراجعانی که سال‌ها است برای به دست آوردن بینش ارزشمندی با معالجه روانگردان تلاش می کنند، اما که از عدم پیشرفت ناامید شده اند، غالباً به رویکرد طرحواره درمانی، منظم، انعطاف پذیر و عمیق پاسخ می دهند.

جفری یانگ عناصر دیگری به کار خود، از جمله عناصر روان درمانی و نظریه دلبستگی را اضافه کرد. این بدان معنا است در حالی که تکنیک های شناختی باعث می شد که مراجعان وی برای تغییر شیوه انتخاب خود در حال حاضر تلاش کنند، اما آنها هم اکنون به دنبال کودکی خود بودند تا تصور کنند که گرایش آنها به سمت الگوهای شکست، از کودکی آنها ناشی می شود. این ترکیب موفق به نظر می رسید. وی سپس عناصر گشتالت درمانی را که از نظر شناخت درمانی و روان پویشی متفاوت است، به آن اضافه کرد. این امر بر انتقال مراجع به دور از واقعیت به وضعیتی که می تواند احساساتی را که در ناخودآگاه او دفن شده اند، تحریک و پردازش کند، متمرکز است.

تفاوت طرحواره درمانی با روش التقاطی چیست؟

در نگاه اول، طرحواره درمانی متفاوت از روش التقاطی نیست. (در این روش فرد درمانگر به تمامی روش های درمانی اشراف دارد و در طول جلسات بسته به آنچه احساس می کند مراجع نیاز دارد و می تواند از آن بهره ببرد، ار روش های مختلف استفاده می کند).

اما طرحواره درمانی سیستماتیک تر است. در حالی که یک درمانگر التقاطی به طریقی از روش آزمون و خطا استفاده می کند، طرحواره درمانی یک مدل کلی مجزا دارد، و تکنیک های مختلفی که از آن استفاده می کند در یک نظم و فرایندی قرار دارند که مورد تحقیق و آزمایش قرار گرفته اند و  مؤثر اند.

طرحواره درمانی به چه افرادی می تواند کمک کند؟

در ابتدا طرحواره درمانی برای کمک به اختلالات شخصیتی مانند شخصیت مرزی ساخته شد که به سایر روش های درمانی پاسخ نمی دهند.

یک مطالعه آمریکایی در مورد طرحواره درمانی و اختلال شخصیت مرزی نشان داد که پس از ۸ ماه از طرحواره درمانی، ۹۴ درصد شرکت کنندگان دیگر علائم اختلال شخصیت مرزی را نداشتند و به طور چشمگیری بهبود نشان دادند، در حالی که تنها ۶٪ از آنها که جلسات درمانی منظم را برای این اختلال انجام دادند، بهبودی چشمگیری نداشتند.

سایر اختلالات شخصیتی که طرحواره درمانی برای آنها موثر بوده است عبارتند از:

اختلال شخصیت اجتناب ناپذیر، اختلال شخصیت پارانوئید، اختلال شخصیت هیستریونیک، اختلال شخصیت وابسته، اختلال شخصیت وسواس جبری و اختلال شخصیت خودشیفته.

اما طرحواره درمانی همچنین برای هر مسئله ای که از دوران کودکی منشا گرفته باشد، نیز مفید است، مانند:

• افسردگی
•  مسائل مربوط به مدیریت خشم
• عزت نفس کم
•  مشکل در ارتباط
•  ترس از صمیمیت
•  وابستگی زیاد

اکنون از طرحواره درمانی در زوج درمانی نیز استفاده می شود، به عنوان نوعی مشاوره در رابطه، به هر یک از شرکا کمک می کند تا تله زندگی خود را بشناسند و ببیند چگونه باعث درگیری و بهم خوردن رابطه می شود.

طرحواره درمانی آیا راهی بهتر برای درمان است؟

در حالی که درمان سنتی به شما برچسب یک اختلال شخصیت می زند و به گونه ای اوقات شما را تلخ می کند که احساس محدودیت می کنند و فکر می کنند دیگر امیدی به درمان نخواهد بود، طرحواره درمانی در عوض لیستی از الگوهای واضح و مفید را ارائه می دهد که همه ما با آنها ارتباط برقرار می کنیم و از این طریق با مراجع همدلی می کند. از این طریق، راه را برای درک بیشتر و تغییر واقعی باز می کند.

نتیجه گیری

کار با یک متخصص درمانگر برای شناخت روش های ناکارآمد در زندگی شما به معنای این است که در نهایت می توانید الگوهای طولانی مدت غلط را تغییر دهید. در این روش درمانی جفری یانگ، می توانید با احساسات واقعی خود در تماس باشید، راه های سالم تر عمل کردن غیر از طرحواره های خود را بیاموزید، و تلاش کنید تا نیازهای عاطفی خود را با روش هایی سالم تر و متمرکز برآورده کنید.

طرحواره درمانی جفری یانگ یک شیوه درمانی است که توسط جفری یانگ برای درمان اختلالات شخصیتی و نیز دیگر اختلالات مزمن ذهنی توسعه پیدا کرده است. از جمله این اختلالات ذهنی می توان به زمانی اشاره کرد که بیمار پس از تجربه دیگر شیوه های درمانی قادر به بازگشت به حالت عادی نمی شود. (برای نمونه پس از استفاده از درمان رفتاری شناختی بر روی بیمار).

طرحواره درمانی جفری یانگ آن نوعی به خصوص از روان درمانی یکپارچه شده است که در آن از نظریه ها و تکنیک های مورد استفاده در دیگر روش های درمانی قدیمی تر استفاده شده است و ترکیبی است از آن ها. از جمله این روش های درمانی و نظریه ها می توان به درمان رفتاری شناختی، نسبت اشیاء در روانکاوی، نظریه وابستگی و درمان گشتالت اشاره کرد.

معرفی طرحواره درمانی جفری یانگ

در طرحواره درمانی جفری یانگ چهار مفهوم کلی نظری وجود دارد که عبارتند از طرحواره، روش های مقابله، حالت ها (یا اسلوب ها) و نیازهای عاطفی اساسی (پایه ای). در ادامه توضیحاتی درباره هر یک ارائه خواهد شد.

۱- مفهوم اول طرحواره درمانی جفری یانگ : طرحواره (schema)

در روانش شناسی شناختی به معنای الگویی سازمان یافته از فکر و رفتار است. همچنین می توان آن را به مفهوم ساختار ذهنی ایده های از پیش تصور شده تعریف کرد؛ سیستمی که برای سازمان دهی کردن و درک اطلاعات جدید به کار گرفته می شود. در طرحواره درمانی جفری یانگ، طرحواره ها اشاره به طرحواره های ناهنجار ابتدائی دارند که چنین تعریفی از آن ها ارائه شده است: «الگوهایی ادراکی، احساسی و فیزیکی که خود نابودگر هستند.». در اغلب این طرحواره ها باوری درباره جهان یا خود فرد در ذهن او شکل می گیرد. برای نمونه فردی که دارای طرحواره رهاشدگی است، ممکن است نسبت به ارزشی که برای دیگران دارد بیش از اندازه حساسیت نشان دهد و این حساسیت در نهایت می تواند منجر به ناراحتی و اختلالات احساسی دیگر در روابط بین فردی او شود.

۲- مفهوم دوم طرحواره درمانی جفری یانگ : روش های مقابله (coping styles)

عموما به پاسخ های رفتاریی گفته می شود که توسط بیمار و در مقابله با طرحواره بروز پیدا می کنند. به طور کلی سه روش مقابله وجود دارد که در ادامه توضیحاتی درباره هر یک ارائه خواهد شد: اولین روش مقابله با نام «اجتناب (یا کناره گیری)» شناخته می شود و همانگونه که از نام آن برمی آید، فرد به وسیله آن سعی می کند تا از قرار گرفتن در موقعیت هایی که سبب تحریک طرحواره ها می شود اجتناب کند. روش بعدی «تسلیم شدن (یا واگذاری)» نام دارد که در آن فرد در برابر طرحواره تسلیم می شود و تلاشی برای مبارزه با آن نمی کند و رفتارش را در هماهنگی با این احساس ترس که نتیجه نهائی اجتناب ناپذیر است تغییر می دهد. روش بعدی «حمله متقابل» نام دارد که با نام «جبران، بیش از حد لزوم» هم از آن یاد شده است و در آن فرد بیش از اندازه به خود فشار وارد می کند تا از حاصل شدن نتیجه طرحواره جلوگیری کند. متأسفانه تمامی این روش ها اغلب نه تنها کمکی به جلوگیری از نتایج بد طرحواره نمی کند، بلکه سبب تقویت این نتایج می شود.

۳- مفهوم سوم طرحواره درمانی جفری یانگ : حالت ها یا اسلوب ها (modes)

به حالات ذهنیی اطلاق می شود که در آن بیمار طرحواره ها و روش های مقابله به خصوصی را با یکدیگر و به شکل ذهنی برای خود دسته بندی می کند و گاه به گاه، حالات ذهنی خود را بسته به آن ها تغییر می دهد. برای نمونه حالت یا اسلوب کودک آسیب پذیر به حالت ذهنیی گفته می شود که شامل طرحواره های رهاشدگی و بی اعتمادی، و روش مقابله تسلیم شدن است.

۴- مفهوم چهارم طرحواره درمانی جفری یانگ حالت ها (اسلوب ها)

اگر نیازهای عاطفی اساسی (پایه ای) بیمار در دوران کودکی برآورده نشود، آن گاه طرحواره ها، روش های مقابله و حالت های یاد شده در او امکان گسترش پیدا خواهند کرد. برخی از مهمترین نیازهای عاطفی فرد در دوران کودکی عبارتند از: ارتباط متقابل با دیگران، آزادی یا خودمختاری و … . برای نمونه کودکی که نیازهای برآورده نشده ای در حوزه ارتباط با دیگران داشته باشد (برای نمونه اگر یکی (یا هر دوی) از والدین خود را به واسطه مرگ، طلاق یا مسائل این چنینی از دست داده باشد) به احتمال زیاد دچار طرحواره رهاشدگی خواهد شد.

در طرحواره درمانی جفری یانگ سعی بر آن است تا به بیمار کمک شود با نیازهای عاطفی اساسی برآورده نشده اش کنار بیاید و برای این کار معمولا از دو روش استفاده می شود که عبارتند از:

• درمان طرحواره ها با تلاش در جهت کاهش شدت تأثیر خاطرات عاطفی و تغییر دادن الگوهای شناختی مرتبط با طرحواره؛
• شناخت و جایگزین کردن روش های مقابله ناهنجار با الگوهای تطبیقی رفتاری.

مفهوم طرحواره های ناهنجار ابتدائی در طرحواره درمانی جفری یانگ

طرحواره های ناهنجار ابتدائی الگوهای شناختی و احساسی خود نابودگری هستند که ریشه در دوران کودکی بیمار دارند و زندگی او را تحت تأثیر قرار می دهد. این طرحواره ها ممکن است به واسطه خاطرات عاطفی مرتبط با رنجش های گذشته، حادثه های غم انگیز، ترس، سوء استفاده، غفلت، نبود امنیت، رهاشدگی، و یا نبود روابط عاطفی مؤثر با دیگران شکل گرفته باشند. طرحواره های ناهنجار ابتدائی بسته به عوامل گوناگون ممکن است درجات مختلفی از شدت و فراگیری داشته باشند: هرچه طرحواره ای شدیدتر باشد، احساس منفیی که ایجاد می کند هم به همان میزان شدیدتر خواهد بود و برای مدتی طولانی تر بیمار را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

تکنیک های مورد استفاده در طرحواره درمانی جفری یانگ

برنامه های درمانی در طرحواره درمانی جفری یانگ به طور کلی شامل سه کلاس اساسی از تکنیک ها می شود: شناختی، تجربی و رفتاری. در کلاس درمانی شناختی، از تکنیک های استاندارد مورد استفاده در درمان رفتاری شناختی استفاده می شود که از آن جمله می توان به سنجش اعتبار (یا صحت) طرحواره اشاره کرد. کلاس تجربی بیشتر بر پایه تکنیک های مورد استفاده با استناد به نظریه گشتالت و دیگر تکنیک های بصری استوار است. کلاس سوم، یعنی رفتاری هم بیشتر مرتبط با تکنیک های استاندارد به کار گرفته شده در درمان رفتاری است. از جلمه این تکنیک ها می توان به وادار کردن بیمار به نقش آفرینی یک اثر متقابل و سپس تمرین کردن مکرر آن اثر اشاره کرد.

صرفه جویی در هزینه ها با استفاده از طرحواره درمانی جفری یانگ

حتی نخستین فعالیت هایی که با استفاده از طرحواره درمانی جفری یانگ شکل می گرفتند از لحاظ اقتصادی کارا بودند و می شد با آن ها در هزینه ها صرفه جویی کرد. برای نمونه تحقیقاتی در این باره در هلند صورت گرفت و نتایج حاکی از آن بود که با استفاده از روش های مطرح شده در این طرحواره سالانه چیزی حدود ۴۵۰۰ یورو به ازای هر بیمار، در هزینه ها صرفه جویی می شد (که معادل با ۵۷۰۰ دلار آمریکا می شد).