معرفی رشته روانشناسی بالینی و بیان کاربردهای آن

روانشناسی بالینی یکی از گرایش های  پر طرفدار رشته ی روانشناسی است. یکی از شاگردان ویلهلم ونت بنام ویتمر، روانشناسی بالینی را مطالعه افراد با مشاهدات یا تجربیات با هدف ارتقای تغییر دانسته است.  با کمک رشته روانشناسی بالینی  انواع ناهنجاری، آشفتگی های شناختی ، هیجانی و زیست شناختی، ناتوانی های اجتماعی و رفتاری و موارد بسیار دیگری قابل درمان است.حیطه ی فعالیت تعداد زیادی از روانشناسان در حوزه ی روانشناسی بالینی می باشد.  به کمک این رشته می توان بسیاری از اختلات روانی افراد همچون اسکیزوفرنی و افسردگی و … را درمان نمود. در رشته روانشناسی علاوه بر بحث تشخیص و درمان بیماری، متخصصان این رشته به کارهای پژوهشی نیر مشغول می شوند.  ارزیابی و تشخیص، مداخله و درمان، مشاوره، آموزش و نظارت بر کار روان درمانگرها، پژوهش و مدیریت به عنوان نقش های شش گانه رشته روانشناسی بالینی دانسته شده است. شکل گیری روانشناسی بالینی نتیجه فعالیت ها و زحمات بسیار زیاد زیگموند فروید است.

روانشناسی بالینی یکی از گرایش های مهم روانشناسی

از زمان شکل گیری رشته روان شناسی به صورت علمی و تخصصی تقریبا یک قرن می گذرد. در طی سالیان این رشته همانند سایر رشته ها در معرض پیشرفت و تکامل بوده اما بیشترین پیشرفت در گرایش های روانشناسی، اختصاص به رشته روانشناسی بالینی داشته است. همچنین تعداد افرادی که در این رشته فعالیت می کنند به مراتب بیشتر از سایر گرایش های روان شناسی می باشد. این امر بیانگر جذابیت این گرایش و کارآیی بالای آن است. همچنین روانشناسی بالینی و روانشناسی کودک ارتباط زیادی با هم دارند زیرا یکی از علل پیدایش روانشناسی بالینی تمایل به بررسی کودکان معلول بوده است.  برای تحصیل در این گرایش، افراد با دارا بودن مدرک کارشناسی رشته روانشناسی و با مشاوره و راهنمایی گرفتن از افراد مطلع، می توانند اقدام نمایند.

پیشینه ی رشته روانشناسی بالینی در ایران

این رشته جذاب و پرطرفدار در سال ۱۳۵۰ برای اولین بار اقدام به پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد در بیمارستان روزبه تهران نمود. از سال ۱۳۸۰ به بعد انجمن روانشناسی بالینی در ایران شکل گرفته است. افتخار اولین دانشجوی دکتری این رشته نصیب آقای دکتر نورمحمد بخشایی شد. دکتر بخشایی علاوه بر اشتغال در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، سردبیر مجله بین المللی رفتار های پرخطر و اعتیاد نیز می باشد.

انواع روانشناسی بالینی

روانشناسی بالینی دارای انواع مختلفی است و به حوزه های تخصصی گوناگونی تقسیم می شود. انواع روانشاسی بالینی شامل : روانشناسی کودک، اختلالات هیجانی، سلامت روانی بزرگسالان ، سوء مصرف دارو، ناتوانی یادگیری، روانشناسی سلامت رفتاری، متخصص اعصاب و روان، مددکار اجتماعی در حوزه روان درمانی و مشاوره روانشناسی به صورت حضوری و آنلاین است.

وظایف روانشناسان بالینی

روانشناسان بالینی بسته به محیط کاری، نوع گرایش تخصصی و طی کردن دوره های علمی،  وظایف مختلفی دارند. برخی از این افراد در بیمارستان های روانی به تشخیص بیماری و یا روان درمانی می پردازند. برخی نیز مشغول فعالیت های علمی، پژوهشی و … هستند.

دروس کنکور کارشناسی ارشد گرایش روانشناسی بالینی

برای موفقیت در کنکور این رشته و وارد شدن در رشته روانشناسی بالینی، داوطلبان باید دورس تخصصی این گرایش را مطالعه کنند. دروس مورد نیاز برای آزمون شامل ۷ درس می باشد که به ترتیب به بیان جزئیات آنها می پردازیم.

زبان انگلیسی

• یکی از درس های مهم و تاثیرگذار در این رشته همانند سایر رشته ها زبان انگلیسی است. برای موفقیت در این گرایش، داوطلبان نباید از زبان تخصصی غافل شوند. زیرا تاثیر چشمگیری در رتبه و به تبع آن قبولی دواطلبان دارد. این درس در کنکور داری ضریب دو بوده و به همین دلیل تاثیر آن در قبولی بسیار مشهود است.
• آمار و روش تحقیق: بعد از زبان انگلیسی دومین درسی که از آن سوال می آید آمار و روش تحقیق است. سوالات این بخش با ضریب یک بوده و با اندکی تسلط، داوطلبان می توانند در این درس درصد بالایی کسب کنند.

روانشانسی مرضی و کودکان استثنایی

این درس دارای ضریب دو بوده و جزو یکی از دروس اصلی رشته روانشناسی بالینی محسوب می شود. در این درس انواع اختلالات روانشناختی مثل اختلال اوتیسم، بیش فعالی، انواع عقب ماندگی و انواع اختلالات دوره میانسالی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. موفقیت در این درس نیاز به مرور و تکرار مطالب دارد زیرا با تمام جذابیت هایی که دارد، کمی فرّار است.

روانشناسی رشد

از دیگر درس های جذاب رشته روانشناسی بالینی، روانشناسی رشد است. این درس دارای ضریب دو می باشد. حجم مطالب آن نسبتا زیاد بوده و موفقیت در پاسخ گویی به سوالات آن، مستلزم دانشی عمیق و تسلط کامل بر بحث است.

علم النفس از دیدگاه اندیشمندان اسلامی

علم النفس یکی از درس های سخت این رشته محسوب می شود و داری ضریب یک است. داوطلبان به سبب سختی درس معمولا تمایلی به مطالعه آن برای کنکور ندارند. با این وجود شرکت کنندگان در آزمون با مطالعه منظم و دقیق، به راحتی می توانند در این درس درصد بالایی کسب کنند.

روانشناسی بالینی

این درس دارای ضریب سه بوده و جزو یکی از اصلی ترین درس ها برای قبولی در رشته روانشناسی بالینی محسوب می شود. با توجه به بالا بودن ضریب این درس با مطالعه و فهم صحیح مطالب آن به راحتی می توانید به رتبه دلخواه خود برسید.

روانشناسی فیزیولوژیک و انگیزش و هیجان

این درس نیز با وجود سخت بودن مطالب آن دارای ضریب یک است. در این درس بحث سیستم عصبی انسان و نقش آن در بروز اختلالات عصبی بیان شده است.

آینده ی شغلی گرایش روانشناسی بالینی

افرادی که در رشته روانشناسی بالینی تحصیل می کنند بعد از اتمام دوره ی آموزشی، می توانند در یکی از موارد های زیر، بسته به علاقه و توان خود اقدام به فعالیت نمایند. از جمله ی این فعالیت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- بعد از اتمام دوره کارآموزی و احراز شرایط لازم همچون دریافت مجوز رسمی  برای تاسیس کلینیک مشاوره  و… افراد می توانند به عنوان روانشناس بالینی اقدام به تاسیس کلینک نمایند.

۲- تاسیس سرای سالمندان با کسب مجوز رسمی از سازمان بهزیستی

۳- تاسیس مهد کودک با اخذ مجوز رسمی از سازمان بهزیستی

۴- روانشناس کلینیک های درمان اعتیاد

۵- کارشناس روانشناس بالینی در مراکز دولتی همچون زندان ها، کانون اصلاح و تربیت، نیروی انتظامی، شهرداری، بهزیستی و سایر مراکز دولتی

۶- همکاری با روانپزشکان در کلینک های خصوصی روانپزشکی

۷- فعالیت در حیطه ی کارهای درمانی همچون بازی درمانی و … در کلینک های مشاوره ای.

۸- انجام فعالیت های پژوهشی و آموزشی در موسسات آموزش عالی و آموزش و پرورش

تفاوت میان رشته روانشناسی بالینی و روانپزشکی

پی بردن به تفاوت روانشناس بالینی و روانشناس، کمک شایانی برای رجوع افراد به ایشان می کند.  زیرا بسیاری از افراد تفاوت این دو را نمی دانند و ممکن است دوره درمان آنها طول بکشد و یا از روند درمان خود احساس رضایت کافی نداشته باشند. معمولا خود پزشک یا روانشناس مراجعه به فرد درست را به متقاضی پیشنهاد می کنند.

برخی از مهم ترین و بارزترین تفاوت های میان روانشناسی بالینی و روانپزشکی شامل موارد زیرا است:

۱- نام دیگر روانپزشک، متخصص اعصاب و روان است. همان گونه که مشخص است روانپزشک در رشته پزشکی تحصیل می کند و بعد تخصص خود را در حوزه ی اعصاب و روان می گیرد. در حالی که روانشناس بالینی در رشته روانشناسی تحصیل می کند و پس از اخذ مدرک کارشناسی، وارد گرایش روانشناسی بالینی می شود و بعد از اتمام تحصیل بسته به علاقه خود در زمینه مشاوره و… فعالیت می کند.

۲- از آنجایی که روانپزشک، پزشک محسوب می شود. لذا برای درمان بیماران حتما از دارو کمک می گیرد و به عبارتی دارو درمانی انجام می دهد و افرادی که مشکلات روانپزشکی دارند در جلسات کوتاه مدت و طی بازه ی بلند مدت باید به روانپزشک مراجعه کنند. در حالی که رواشناس بالینی این گونه نبوده و هرگز نمی تواند به مریض خود دارو تجویز نماید (گرچه در موارد نادری این کار صورت می گیرد) و برهه های زمانی مراجعه افراد بیمار به روانشناس بالینی کوتاه مدت در جلسات طولانی است.

نکات تکمیلی برای موفقیت در رشته روانشناسی بالینی

•  برای موفقیت در گرایش روانشناسی بالینی بهتر است که مدرک کارشناسی رشته روانشناسی را داشته باشید. این امر در موفقیت شما تاثیر بسزایی دارد.
•  از آنجایی که فرصت های شغلی خوب و بازار کار مطلوب، نیازمند داشتن مدرک دکتری در رشته روانشناسی بالینی است لذا بهتر است از همان ابتدای ورود به دانشگاه برای تحصیل در مقطع دکتری نیز برنامه منظمی داشته باشید. البته این به منزله ی عدم توان فارغ التحصیلان کارشناسی برای اشتغال مطلوب نیست.

مطالب گفته شده توضیحاتی جامع در خصوص رشته روانشناسی بالینی است. همان گونه که در بالا ذکر شد این رشته یکی از گرایش های پرطرفدار و پرکاربرد در روانشناسی محسوب شده و از نظر جایگاه شغلی در شرایط بسیار مطلوبی است و آینده روشنی دارد. متقاضیان این رشته  با اطلاعات جامعی که از این علم کسب می کنند به راحتی می توانند برای افراد جامعه مفید باشند.

شرط اول برای موفقیت تحصیلی در این رشته همانند سایر رشته ها داشتن علاقه است. امیدوارم مطالب بیان شده برای پاسخ گویی تمام سوالات و ابهامات ذهنی شما در خصوص روانشناسی بالینی مفید باشد. با افق دیدی روشن و واضحی و با خیالی آسوده این گرایش را انتخاب نمایید.