depression

اختلال تاثیرپذیری فصلی و علائم آن

افسردگی فصلی که اختلال تاثیرپذیری فصلی (SAD) هم نامیده می‌شود، حالتی است که هر ساله در یک زمان مشخص رخ می‌دهد و بطور معمول در پاییز یا زمستان آغاز می‌شود و در بهار یا اوایل تابستان پایان می‌یابد.

به نقل از ایرنا، علت دقیق این اختلال بطور کامل مشخص نیست اما تاثیرعرض جغرافیایی بر (SAD) حاکی از این است که اختلال فوق بواسطه تغییرات قابلیت در دسترس بودن نور خورشید ایجاد می‌شود. یک فرضیه این است که با کاهش نور خورشید ساعت بیولوژیک که خلق و خو، خواب و هورمون‌ها را تنظیم می‌کند، در زمستان به نوعی عقب می‌ماند و کندتر می‌گذرد. بیدار شدن از خواب در تاریکی برای رفتن به محل کار و بازگشت دوباره به خانه در هوای تاریک می‌تواند نشاط و شادابی را از انسان سلب کند، اما در برخی افراد این تغییر روحیه شدید‌تر است.

کسانی که از این اختلال رنج می‌برند بسیاری از علائم شایع افسردگی مانند غمگینی، اضطراب، بی قراری، انزواگرایی، بی‌علاقگی به فعالیت‌های روزانه و ناتوانی در تمرکز را دارا هستند. این افراد اغلب نشانه‌هایی همچون خستگی مفرط و کمبود انرژی، نیاز شدید به خواب، به مواد قندی و نشاسته ای، افزایش اشتها و پرخوری و در نهایت اضافه وزن را تجربه می‌کنند.

روان‌شناسان معتقدند از آنجا که نور خورشید در فصل‌های مختلف به روی فعالیت جانداران می‌تواند تاثیرات متفاوتی داشته باشد (مانند خواب زمستانی و دوره‌های باروری)، افسردگی فصلی (SAD) هم ممکن است ناشی از تغییرات طول روز و شدت نور در فصول مختلف باشد.

یک کارشناس ارشد روانشناسی در این زمینه گفت : افسردگی در فصل پاییز و زمستان مربوط به ترشح هورمون ملاتونین از غده “پینه آل” در مغز است که هورمون وابسته به خواب نیز نام دارد و در تاریکی و هنگام خواب شبانه بیشترین میزان ترشح را دارد.

زهره کثیری افزود : بر این اساس در فصل پاییز و زمستان که طول روز کوتاه و طول شب بلند می‌شود، میزان ترشح این هورمون در بدن افزایش می‌یابد و در فرد ایجاد علائم افسردگی می‌کند. وی به کسانی که دچار علائم افسردگی هستند پیشنهاد کرد که به پزشک مراجعه کنند زیرا گاهی مشکلات جسمی باعث افسردگی می‌شود، اما گاهی هم نشانه‌های افسردگی فصلی بخشی از یک مشکل روانی پیچیده‌تر است.

این روانشناس همچنین به ‌راه های پیشگیری از این ابتلا به این اختلال اشاره کرد و گفت : برای پیشگیری از این اختلال‌های روانی می‌توان صبح‌ها زودتر از خواب بلند شد و به پیاده‌روی رفت. وی همچنین توصیه کرد: هنگامی که هوا ابری است زمانی را در خارج از خانه بگذرانید، انجام فعالیت‌های ورزشی به ویژه پیاده‌ روی در هوای آزاد و روشنایی روز نیز می‌تواند سهم بسزایی در کاهش افسردگی داشته باشد و هرگز خود را در اتاق تاریک و بسته حبس نکنید.

کثیری، به تاثیر رژیم غذایی مناسب در پیشگیری از این اختلال نیز اشاره کرد و گفت : از رژیم غذایی حاوی مقادیر کافی ویتامین‌ها و مواد معدنی باید استفاده کرد و از گرفتن رژیم‌های کاهش وزن غیرعلمی و غیرکارشناسی خودداری شود. وی کمبود آهن، امگا ۳ و اسیدفولیک را که تاثیر مستقیم با بروز علائم افسردگی دارد را مهم دانست و گفت : هر چه بیشتر باید به رژیم غذایی‌ اهمیت داد و برای رهایی از اختلالات خلق و خوی تا می‌توانید از سبزی و میوه استفاده کنید. این روانشناس، مصرف ویتامین گروه B را که در گوشت قرمز، جگر، تخم مرغ، غلات، دانه‌های خوراکی و ماهی یافت می‌شود را از جمله مواد مهم در رژیم غذایی‌ برشمرد و گفت : مصرف قهوه و شکر را در روز باید کاهش داد زیرا شکر از تاثیر ویتامین گروه B در بدن می‌کاهد و علائم افسردگی را شدت می‌بخشد.

وی همچنین بر انجام هفته‌ای ۳ بار و هر بار ۳۰ دقیقه ورزش تاکید کرد و گفت : خود را از فعالیت‌های اجتماعی دور نکنید و با دوستان و همفکران خود تبادل ‌نظر کنید. کثیری در پایان تاکید کرد : برای تغییر حالت عمومی‌ خود، بیشتر از روزهای گذشته در اجتماع حضور یابید و بالاخره اینکه با اتخاذ شیوه‌های سالم زندگی از هرگونه حالت کسالت بار و انزوا گرایانه پیشگیری کنید و با نگاه مثبت به زیبایی‌های بی‌نظیر فصول، زمانی را در لذت بردن از آنها سپری کنید.

خواب sleeping

خواب

 

درود بر همراهان عزیز

می خوام راجع به خواب و خواب دیدن بنویسم

خواب فرایندیه که به بدن اجازه استراحت و ریکاوری یعنی بازیابی سلامت رو می ده

از نظر علمی تشخیص دادند که حداقل خواب لازم در یک شبانه روز ۷ ساعت هست

اگر کمتر از ۷ ساعت باشه بدن به خوبی ترمیم نمی شه و در ضمن در طول روز احساس خستگی با فرد خواهد بود

جالبه که خواب چندان قابل جبران هم نیست

و لازم هست که هر شب ۷ ساعت باشه

یک مرحله در خواب هست به نام rem که فرد در اون حالت استراحت خوبی داره و چون در این مرحله، چشم ها در زیر پلک ها در حال حرکت هستند احتمال دادند که فرد در حال خواب دیدن هست

 

هرچه مرحله rem در خواب فرد در این ۷ ساعت زمان بیشتری به خود اختصاص بده صبح روز بعد فرد احساس شادابی بیشتری داره

می شه گفت در هر ساعت و هر مرحله از خواب قسمتی از بدن در حال ریکاوری هست . از بالا یعنی سر شروع می شه و تا صبح به روده ها و قسمت های پایینی بدن می رسه…

پس اگر زودتر پا شیم شاید روده ها به خوبی ریکاوری نشند…

این ها رو که می نویسم بخشی از کارگاه “سلامت تن و روان” هست و تا الان در مورد قسمت تن خواب صحبت کردم حال برسم به قسمت روان خواب…

همانطور که نوشتم در مرحله REM ، فرد در حال خواب دیدن هست

فرد هرچه با آرامش بیشتری بخوابه ریکاوری بدن هم بهتر انجام می شه پس یادگیری ریلکسیشن از این طریق نیز در خواب فرد و در نهایت در سلامتی فرد اثر داره

خواب دیدن هم به موضوع آرامش فرد مربوط هست

مغز هرچه در حالت سکون باشه بدن بهتر ریکاوری می شه… و مغز هرچه آرام تر باشه خواب های ملایم تری می بینه و آرام می مونه و یا آرام تر هم می شه…

 

حال اگر فرد غذای سنگینی خورده باشه بدن ناراحت هست و این موضوع آرامش مغز رو هم به هم می زنه و هم خواب های آشفته ایجاد می شه و هم بدن به خوبی ریکاوری ( ترمیم) نمی شه…

در مورد اینکه خواب دیدن چطور ایجاد می شه نظرات مختلفی وجود داره

در گذشته بسیاری بر این اعتقاد بودند که خواب ها ارتباط ما با ارواح یا گذشتگان هستن و اعتقاداتی از این دست وجود داشته و داره…

 

دکتر یونگ در تحقیقی که در قبیله های بدوی آفریقایی انجام داد متوجه شد که فقط رییس قبیله و جادوگر قبیله خواب می بینند و بقیه نمی دانند خواب دیدن چیست

و از این موضوع می توان نتیجه گرفت که کسانی که فکر می کنند خواب می بینند… رییس قبیله و جادوگر قبیله به فکر رفع مشکلات قبیله بوده اند و تنها کسانی بوده اند که فکر می کرده اند…

 

مغز پر از داده های مختلف خودآگاه و ناخودآگاه هست که دکتر یونگ مساله ناخودآگاه جمعی را هم به این موضوع افزوده است

در حین خواب مغز از این داده ها بسته به حال و هوای ما در آن لحظه ، داستان ها ساخته و به ما نمایش می دهد

 

این داستان ها ترکیبی از داده های خودآگاه و ناخودآگاه و نیمه آگاه و خودآگاه جمعی هستند و به همین خاطر با تعبیر آنها کلیدهایی از شخصیت و تفکر فرد قابل شناسایی می شود….

در زمینه تعبیر خواب از طریق روانشناسی ، آقایان دکتر فروید و دکتر یونگ بسیار تحقیق کرده و کتاب نیز نوشته اند…

اما برای درک تحلیل های این دو استاد لازم است نظریه های آنها را نیز مطالعه کرده باشیم…

چرا که به طور مثال پیشتر در مورد طرحواره ها صحبت کردم که اگر طرحواره های فرد را بشناسیم بهتر می توانیم خواب های فرد را تحلیل کنیم یا با تحلیل خواب های فرد به طرحواره های ذهنی او دست یابیم…

اگر سوالی هست در خدمتم..

گاهی ما خواب هایی می بینیم که بعد ها به وقوع می پیوندند… شاید ما می توانیم وقایع را در این کائنات تولید کنیم…

 

شاداب و سلامت باشید

شبتان خوش و در آرامش

سینا یاوریان

سخنران، مدرس و مشاور روانشناسی