طرحواره درمانی چیست و ۱۷ طرحواره که به درمان اختلالات شخصیتی کمک می کند

طرحواره درمانی چیست؟ طرح واره درمانی توسط جفری یانگ، روانشناس برجسته مطرح شده است. طرحواره درمانی نوعی درمان یکپارچه و جامع است که شامل بسیاری از جنبه های درمانی مختلف از جمله رفتاری، دلبستگی، شناختی، گشتالت، و روان پویشی است.

هنگام برخورد با اختلالات روانی، تکنیک های رفتاری و شناختی حالت های اصلی درمان هستند. با این حال، مدل طرح واره درمانی اهمیت مساوی به رابطه درمانی و تمرکز بر احساسات بیمار می دهد.

جفری یانگ طرح واره درمانی را برای استفاده افرادی که نیازهای بهداشت روانی آنها با استفاده از درمان شناختی رفتاری قابل حل نیست، توسعه داد. این تمرکز عمدتاً بر این فرض استوار است که بیشتر اختلالات شخصیت ناشی از نیازهای عاطفی برآورده نشده در دوران کودکی است.

در گذشته، اختلالات شخصیتی مانند اختلال شخصیت مرزی به عنوان «غیرقابل درمان» تصور می شد. این امر باعث شده بسیاری از متخصصان بهداشت روان نسبت به همکاری با بیماران مبتلا به اختلال مرزی و مانند آن مردد باشند.

اما موفقیت طرح واره درمانی و تکنیک های تغییر طرحواره به افرادی که مشکلات عاطفی آنها زمانی غیر قابل درمان تصور می شد، امید تازه ای بخشید. طرح واره درمانی در معالجه سایر اختلالات شخصیتی مانند اختلال شخصیت پارانوئید و اختلال شخصیت خودشیفتگی و سایر اختلالات مزمن نیز موثر است. همچنین در حل مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی مزمن، اختلالات خوردن، استرس پس از سانحه و سوء مصرف مواد نیز موثر است.

طرحواره چیست و چگونه طرح واره درمانی برای درمان اختلالات به کار می رود؟

طرحواره به عنوان یک الگوی منفی مداوم توصیف می شود که در دوران کودکی شروع می شود. طرحواره ها با اعمال، عقاید اصلی، روابط و افکار در طول زندگی فرد تقویت می شوند.

نمونه هایی از گرایش های منفی که به عقیده ای طرحواره محسوب می شوند عبارتند از:

• هیچ کس من را دوست ندارد.
• من هرگز موفق نخواهم شد.
• من زشت هستم.
• من شکست می خورم.

البته باید توجه داشته باشید که برخی طرحواره ها می توانند در دوران بزرگسالی و نه لزوما در دوران کودکی رشد کنند. اما آنهایی که در سال های اولیه ریشه دارند، می توانند به صورت ویژه تری قدرتمند باشند.

طبق طرح واره درمانی، طرحواره های ناسازگار به دلیل تجربیات بد کودکانه شروع به شکل گیری می کنند. طرحواره های ناسازگار همچنین به عنوان روش هایی که افراد برای تفسیر وقایع زندگی و رفتارهای افراد دیگر، و تاثیر آنها در زندگی توضیح دهند، در نظر گرفته می شوند. طرحواره های ناسازگار می تواند موجب شود افراد در زندگی درگیر روابط سمی، مهارت های اجتماعی ضعیف، رفتارهای مضر و احساسات منفی از قبیل اعتماد به نفس پایین یا بی ارزشی و انتخاب های اشتباه در زندگی شوند.

هنگامی که نیازهای عاطفی مانند نیاز به ایمنی، عشق و محبت در دوران کودکی برآورده نشود، فرد به دوره بزرگسالی منتقل می شود، بدون اینکه بتواند راه هایی برای ارضای نیازهای خود از طریق برقراری روابط سالم و برآورده کردن نیازهای عاطفی به طور مستقل پیدا کند.

هدف اصلی درمانگرانی که از طرح واره درمانی استفاده می کنند، کمک به افراد در رفع نیازهای برآورده نشده آنها است. این امر در اصلاح احساسات یا الگوهای منفی عمیق کمک می کند. برخلاف درمان شناختی رفتاری که نشان می دهد چگونه بیمار از شر احساسات منفی خلاص شود، طرحواره درمانی از تکنیک های مختلفی استفاده می کند تا با توجه به احساسات خود، تغییر لازم را در فرد ایجاد کند.

تکنیک هایی که در طرحواره درمانی به کار می روند

طرح واره درمانی شامل تکنیک های CBT و تکنیک های تجربی و تمرکز بر احساسات در طول درمان است. این درمان استدلال می کند که اگر سطح عاطفی بیشتری در مغز حاصل شود، می توان تغییر معنی داری را تجربه کرد.

در طی یک جلسه معمولی طرح واره درمانی، کارت هایی مرتبا ایجاد می شوند تا فرد بتواند پیام هایی را برای افرادی که در رفع نیازهای عاطفی در دوران کودکی ناتوان بوده اند بنویسد. می توان با ساختن اشعار ساده یا فقط نوشتن چند جمله پیام هایی را ایجاد کرد.

این کار به آنها کمک می کند تا در مورد نیازهای عاطفی خود به افرادی که در طول زندگی بزرگسال خود به آنها اهمیت می دهند، اظهارات مثبت ارائه دهند. احساساتی که فرد بر روی فلش کارت ابراز می کند، درونی می شود و این در پیشرفت سلامت افراد بزرگسال بسیار مفید است.

بیمار می تواند پیشرفت خود را در مقایسه با مفاهیم نظری که در طول جلسات درمانی به آنها معرفی می شود، ثبت کند. برای درمان تجربی و تمرکز بر احساسات، تکنیک های مورد استفاده تصویرسازی هستند و اغلب از تکنیک صندلی استفاده می شود زیرا سطح بالاتری از تغییر عاطفی را در فرد فعال می کند.

تصویرسازی به مردم این فرصت را می دهد تا وقایع ناخوشایند دوران کودکی خود را کشف کنند و بهتر بدانند که چگونه طرح های ناسازگارانه آنها شکل گرفته است. در دوران کودکی، سمت راست مغز مسلط است و از این طریق تجربیات کودک ایجاد می شود. محققان معتقدند که طرحواره های ناسازگار در نیمکره سمت راست ذخیره می شوند. جایی که در آن مرکز احساسات قوی قرار دارد.

در حین تصویرسازی، از بیماران درخواست می شود هر چیزی را که با خاطرات یا تجربیات بد آنها در ارتباط است تصور کنند و سپس با افرادی که باعث ایجاد این تجربیات بد شده اند، دیالوگ های خیالی داشته باشند. آنها سپس به صورت تخیلی از مراقبین می خواهند تا نیازهای خود را برآورده سازند. تصاویر برای کمک به افراد در کاهش غم و اندوه و غلبه بر حوادث آسیب زا بسیار مفید است.

مطابق با طرح واره درمانی، اگر نیازهای کودک در دوران کودکی برآورده نشود می تواند منجر به ایجاد الگوهای منفی شود. بنابراین مواجهه با نیازها حتی در بزرگسالی می تواند در بهبود و متوقف کردن طرح های ناسازگار کمک کند.

در طول طرحواره درمانی چه اتفاقی می افتد؟

در طی یک جلسه طرح واره درمانی، درمانگر موارد زیر را انجام می دهد:

ارزیابی بیمار برای شناسایی طرح های ناسازگار

او با شما آشنا خواهد شد و برنامه های شما و تاثیراتی که آنها بر شما دارند را درک خواهد کرد.

همچنین، به مراجع کمک می کند تا آگاهی عاطفی خود را توسعه داده و با طرحواره ها در ارتباط باشد. آگاهی عاطفی در فعال سازی طرحواره ها کمک می کند. مرحله بعدی تغییر رفتار است که در آن طرحواره های ناسازگار با برنامه های صحیح جایگزین می شوند. طرح هایی که در ادامه مطرح می کنیم را بررسی کنید و ببینید که آیا می توانید با هر یک از آنها ارتباط برقرار کنید.

طرحواره هایی که در طرح واره درمانی به کار می روند

 محرومیت عاطفی

اعتقاد به اینکه دیگران از شما محافظت نمی کنند و یا همدلی نخواهند کرد یا اعتقاد به اینکه حمایت عاطفی کافی را از دیگران دریافت نمی کنید.

عدم اعتماد

اعتقاد به اینکه دیگران شما را تحقیر می کنند. از شما استفاده می کنند. سوء استفاده می کنند یا به شما آسیب می رسانند. فرد این تصور را دارد که هر نوع آسیب عمدی است.

وابستگی

اعتقاد به این که بدون کمک دیگران نمی توانید مسئولیت های خود را انجام دهید. به عنوان مثال، تصمیم گیری صحیح و مقابله با وظایف جدید و غیره و وضعیت درماندگی.

نقص یا شرم

داشتن احساس دوست نداشتنی، نامعتبر یا فرومایه بودن. در نتیجه ممکن است فرد نسبت به انتقاد یا طرد حساس شود.

 صلاحیت

همچنین به عنوان خود بزرگ بینی شناخته می شود. غالباً فرد اعتقاد دارد که شخص بر دیگران برتری دارد و باید از حقوق ویژه ای برخوردار شود. این ممکن است با رقابت بیش از حد، کنترل رفتار و عدم همدلی همراه باشد.

خود رشد نیافته

داشتن احساسات درهم آمیختن با دیگران به ویژه والدین. این می تواند رشد فرد را به خطر اندازد. این فرد نزدیکی عاطفی قابل توجهی با دیگران دارد و این اغلب منجر به عدم فردگرایی می شود.

 بیگانگی یا انزوای اجتماعی

داشتن این عقیده که شما از جهان جدا شده اید.

 طرد شدگی

اعتقاد به اینکه دیگران برای تامین حمایت عاطفی مورد نیاز خود قابل اعتماد نیستند.

آسیب پذیری در معرض صدمه

نگرانی مداوم از وقوع اتفاقات بد یا فاجعه.

عدم موفقیت

اعتقاد به این که درنهایت از نظر دستاوردهای زندگی مانند شغل شکست خواهد خورد.

خودکنترلی ناکافی

امتناع از اعمال خودکنترلی.

 تاییدجویی

تمایل بیش از حد به رسمیت شناختن، توجه و تایید دیگران. در چنین حالتی عزت نفس فرد به واکنش افراد دیگر بستگی دارد.

تنبیه

اعتقاد به اینکه مردم باید به خاطر اشتباهاتشان مجازات شوند. در بخشش دیگران مشکل دارد و فرد غضبناک، تنبیه کننده و غیرقابل تحمل است.

کمال گرایی

اعتقاد به این که فرد باید در جهت تحقق استانداردهای بسیار بالا عملکرد تلاش کند تا از انتقاد خودداری کند. اغلب به عنوان کمال گرایی و داشتن قوانین سفت و سخت وجود دارد.

منفی‌گرایی یا بدبینی

داشتن تمرکز مداوم بر موارد منفی زندگی مانند خیانت، مرگ و درد. در عین حال، همواره جنبه های مثبت زندگی در نظر فرد کاهش می یابد. افرادی که دارای چنین خصوصیاتی هستند، اغلب نگرانی مزمن، شکایت مداوم دارند.

ایثار

این تامین نیازهای مردم به قیمت قربانی کردن نیازهای شخصی است. دلیل اصلی این امر حفظ اتصال و جلوگیری از برچسب زدن به فرد به عنوان خودخواه است.

سازگاری بالا

تسلیم شدن در مقابل دیگران می تواند یکی از نیازها و احساسات فرد نباشد. غالباً به دلیل سازگاری بیش از حد آشکار می شود و می تواند منجر به  بروز عصبانیت و صفات ناسازگاری مانند سوء مصرف مواد یا علائم روانی شود.

افکار نهایی در مورد طرح واره درمانی

طرح واره درمانی یک رویکرد عملی و مبتنی بر شواهد است که در معالجه اختلالات شخصیت بسیار موثر است. این امر در تغییر الگوهای منفی یا تبدیل طرح های ناسازگار که در دوران کودکی در افراد ایجاد شده است، به رفتارهای مثبت کمک می کند. تمام کاری که شما باید انجام دهید این است که از یک متخصص بهداشت روان واجد شرایط در محل خود وقت بگیرید.